Fajne miejsca niedawno widziałem...

W sumie to nie tak niedawno, ale dobry tytuł to podstawa, a jeśli przy okazji można go jakoś powiązać ze znanym cytatem... Zwiedzam szybciej niż mam okazję to opisać, a że niedawno bardzo owocnie włóczyłem się po Berlinie i jego okolicach, nim utonę nad Szprewą (w kilka dni zrobiłem ponad tysiąc zdjęć) muszę pozbyć się zapasów zalegających w magazynach. Dlatego też za jednym zamachem dzielę się wrażeniami z młynów na Mokrem, świetnej pamięci kina Grunwald i wyremontowanego właśnie dworku w Lesie Piwnickim.

Chronologicznie rzecz biorąc najpierw pojawiłem się w młynie. Ceglany gigant, który zaczął powstawać w latach 70. XIX wieku i był rozbudowywany do drugiej połowy następnego stulecia, przez ponad dwie dekady stał pusty. Wreszcie, najwyższa jego część, pochodząca z czasów okupacji, została przebudowana na Młyn Wiedzy, czyli toruńskie Centrum Nowoczesności, oraz miejscowy Inkubator Technologiczny. Tu już kosztowny, wspierany unijną dotacją remont, się zakończył. Młyn Wiedzy zostanie otwarty pod koniec tego roku.

Najstarszy, środkowy fragment budowli, równie kosztownie właśnie adaptowany, ma w przyszłym roku zmieścić Centrum Spotkań Młodzieży. Najmłodsza, a zarazem najbliższa ulicy Kościuszki część kompleksu, zbudowana po wojnie według projektu profesora Tajchmana, przez moment miała paść ofiarą buldożera. Ostatecznie jednak władze miasta chcą niedoszłego lofta wyremontować w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego i młyn zamienić w biura.

 

Młyn Gustawa Gersona, przejęty później przez Leopolda Rychtera i jego nazwiskiem do dziś w Toruniu nazywany, bardzo mi leży na sercu. Wychowałem się w jego cieniu, jako małe dziecię, patrząc w jego ceglaną ścianę, przekraczałem kolejne granice osiedlowego horyzontu. Portretowałem więc go na Piątej stronie przed rozbudową: Mokre w cieniu młyna i podczas, od środka: Tu byłem. Tubylec. i z zewnątrz: Rozpruty młyn. Teraz zatem czas przedstawić pierwsze efekty remontu.

Ale krzywe obrazki wrzucam. Odbudowana wieża, do której wprowadza się właśnie Centrum Nowoczesności, mieści już tymczasem jeden z najważniejszych swoich eksponatów. Najdłuższe w Polsce stale działające wahadło Foucaulta. Bardziej okazałe jest tylko w Krakowie (w kościele św. Piotra i Pawła, które jest od toruńskiego o 13 metrów dłuższe, jednak kołysze się dość okazjonalnie). Wahadło w toruńskim młynie robione było na miarę budynku, a on sam został przebudowany z myślą o ponad 33 metrowym wahadle. Zostało one zawieszone w dobudowanej na dachu wieżyczce, której szczyt na zdjęciu powyżej widać, a dynda w specjalnym szybie poprowadzonym przez wszystkie kondygnacje.

Przy uwiecznianiu puszczonego w ruch wahadła, odrobinę się najwyraźniej zawahałem. Wszystkie zdjęcia z bujającą się kulą prezentują ją w wersji niewyraźnej. Cóż, pójdę tam jeszcze raz jesienią, gdy Centrum Nowoczesności zostanie otwarte, a na wyższych jego kondygnacjach pojawią się wystawy o obrotach oraz o rzece.

Ta druga ekspozycja ma prezentować wszystkie procesy zachodzące w korycie rzecznym, od źródeł, do ujścia. To co w wodzie piszczy, pod samym młynem obserwować można jednak już dziś, nie czekając, aż do centrum trafią pierwsze rzeczne eksponaty. Wszystko to dzięki Strudze Toruńskiej, która po otwarciu kompleksu będzie jego ozdobą, ale obecnie prezentuje się raczej mizernie.

O, butelka w wodzie... Ale pusta, bez listu.

Pierwsza część zespołu jest już prawie gotowa. W drugiej, tej najstarszej, trwają właśnie prace zamieniające młyn na centrum spotkań młodzieży.

Będzie to coś w rodzaju hostelu z rozbudowanym zapleczem konferencyjnym i rekreacyjnym. Jego bywalcy skorzystają również z pomieszczeń w położonym po drugiej stronie rzeczki dawnym XIX-wiecznym magazynie, dokąd będzie można się dostać dzięki zadaszonej galeryjce.

Obok tego magazynu wciąż jeszcze widać resztki torów kolejowych wiodących do młyńskiej rampy. Oj, bardzo dobrze pamiętam przetaczające się tędy pociągi! Mam nadzieję, że ten relikt szynowy zostanie zachowany...

Dość radykalnie zmieniamy klimat przenosząc się do świętej pamięci kina „Grunwald” i w ogóle, zamkniętego kilka lat temu budynku kasyna wojskowego przy Warszawskiej. Jego początki i pierwsze lata filmowej działalności, gdy w tym gmachu mieściło się najnowocześniejsze wtedy w Toruniu kino „Mars” – nazwę zmieniło dopiero kilkanaście lat po wojnie, opisałem tutaj Grunwald żegna się z widzami, podpierając się przy tym sporą kolekcją przedwojennych folderów filmowych stąd pochodzących.

Dość nieoczekiwanie, opuszczony obiekt niedawno ożył. Do pomieszczeń dawnego kasyna wprowadziła się Książnica Miejska, której centrala przy ulicy Słowackiego na ponad rok została zamknięta z powodu remontu magazynów. W wynajętych od wojska pomieszczeniach powstała tymczasowa wypożyczalnia, a ja ją poleciałem zobaczyć. Od regałów z książkami, bardziej zainteresowały mnie jednak pozostałości wielkiego ekranu.

Pozbawione klamek drzwi na widownię były zamknięte, zagadałem jednak do pracujących tam fachowców, a oni pozwolili mi wcisnąć nos na salę. Przed nosem przedefilował naturalnie aparat, a zastany obrazek przypomniał mi scenę z „Jasminum” Kolskiego. Martwe kino...

Czas w nim się jednak zatrzymał, tylko biletów nikt już nie kupuje, no i filmów nie wyświetla.

Zupełnie inaczej na szczęście potoczyły się losy pochodzącego z początków XX wieku dworku myśliwskiego w podtoruńskim Lesie Piwnickim. Przez lata było tu centrum badawcze biologów z UMK, jednak w pierwszej dekadzie nowego tysiąclecia uniwersytet się z tej placówki wycofał. Jeszcze dwa lata temu dewastowany obiekt wyglądał tak: Ciekawostki Piwnickiego Lasu.

Dziś, wydzierżawiony i wyremontowany przez gospodarzy Szkoły Leśnej na Barbarce, wróci do swojej dawnej roli. 25 czerwca ekolodzy będą świętowali zakończenie inwestycji, ja zajrzałem tam kilka dni wcześniej.

 Dawne zielone okiennice zostały zastąpione przez brązowe.

Wewnątrz, na parterze, jest sala kominkowa.

 A wyżej pokoje gościnne z pięknym widokiem na las, oraz znajdujący się za drzewami staw.

Wejście dwa lata temu było wielkim śmietniskiem...

Podobnie jak i tył budynku. Teraz, na szczęście, wszystko wygląda znacznie lepiej. Na zakończenie dodam tylko, że jako człek wychowany na Pomorzu i w Prusach Wschodnich, uwielbiam w ten sposób łamane dachy.