Rozpruty młyn

Młyny Rychtera zaczęły powstawać w latach 80. XIX wieku, szybko stały się jednym z największych zakładów Torunia. Jednym z, bo palmę pierwszeństwa dzierżyła fabryka kotłów, również znajdująca się na Mokrem. A jeśli ktoś na tej stronie nieco poszpera, trafi zapewne na ślad opisanej pięknymi słowami przedwojennej prasy, największej w II RP fabryki makaronu. Znajdowała się ona na rogu obecnych ulic Kościuszki i Świętopełka. Co to za część miasta? Czyżby serce Mokrego?
No tak, Mokre zmieniło się w taką naszą toruńską hollyŁódź. Po budynkach fabryki makaronu ostały się jednak ino fundamenty i trzeba pamiętać, gdzie stała hala, by szukać jej śladów... Dawna fabryka kotłów kwitnie teraz jako centrum handlowe, młyny natomiast, przez ponad 20 lat popadały w ruinę. Przyszłość ich części położonej najbliżej ulicy Kościuszki nadal jest niepewna. W środkowym fragmencie kompleksu, do połowy 2013 roku, miasto ma zamiar ulokować Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży. W najwyższej już trwają prace przy budowie Centrum Nowoczesności i Inkubatora Technologicznego, oba powinny być gotowe pod koniec AD 2012.
Wychowałem się w cieniu tego budynku, a teraz obok niego mieszkam. Widzę więc żurawia budowlanego, jaki krąży nad młyńską wieżą. Niedawno o tej budowie coś musiałem w gazecie napisać, skoczyłem zatem nad Strugę... Od głównej arterii komunikacyjnej Mokrego nic się nie zmieniło, coś mi jednak podpowiadało, że młyn nie przypomina już tego zapamiętanego przeze mnie z dzieciństwa, gdy zapuszczałem się w jego okolice szukając granicy horyzontu. Rodzinna dzielnica prawdę szeptała, bo gdy zanurkowałem w ulicę Łokietka (jest to bardzo ciekawe miejsce, bo z centrum miasta błyskawicznie przenosi człowieka na krańcowe jego zadupie – geograficznie bardzo jednak temu centrum bliskie), zobaczyłem we młynie zmiany, ogromne zmiany!
Cóż, ceglana ściana powróci. Nie będzie oryginalna, ale zakryje życie, jakie znów do tych murów powróci. Dobre i to!

Tak młyny wyglądały jesienią 2010 roku, zanim jeszcze rozpoczęła się ich częściowa przebudowa. Przy okazji mała ciekawostka, która pokazuje ogrom tego zakładu. 1 lutego 1945 roku Toruń został wyzwolony spod okupacji niemieckiej przez Armię Czerwoną. 12 kwietnia Państwowy Komitet Obrony ZSRR, któremu przewodził Józef Stalin, zdecydował oswobodzić młyny Rychtera, oraz m.in. dwie inne toruńskie firmy – Union i Atra ze wszelkiego posiadanego przez nie sprzętu. Jeśli chodzi o młyny, 12 maja z Dworca Wschodniego odjechał na wschód transport składający się z 20 wagonów zrabowanego sprzętu. 11 dni później ruszył w tamtym kierunku następny, o sześć wagonów większy.
Młyńską maszynerię trzeba więc było odbudować od nowa. Mieliła ona ziarno do końca lat 80. XX wieku.